Zo werkt het AIP Duurzame AI Kompas

Het duurzame AI Kompas stuurt ieder bedrijf en de medewerkers in de juiste richting

Het AIP Duurzame AI Kompas functioneert als een betrouwbare leidraad voor bedrijven die AI willen implementeren op een veilige en verantwoorde manier. Ontwikkeld door AI Personeelstraining, helpt dit hulpmiddel organisaties bij de ethische toepassing van AI-technologie in lijn met de EU AI-wetgeving.

AI Maturity Assessment

Bij iedere sessie - met bijvoorbeeld het management van een bedrijf doen we een AI assessment om te kijken waar een bedrijf staat. Op basis van deze maturity test maken we een AI Roadmap.

Het AI Maturity Assessment fungeert als een zelfevaluatietool, waarbij bedrijven hun AI-vaardigheden kunnen meten. Net zoals een fitnesstest je conditie beoordeelt, geeft deze tool inzicht in de 'AI-fitheid' van een bedrijf. De tool evalueert aspecten zoals strategie, data, technologie en personeel. Het doel is om bedrijven te helpen groeien in hun AI-toepassing, van beginner tot gevorderde gebruiker. Deze assessment biedt een stapsgewijze routekaart voor verdere ontwikkeling, zodat organisaties hun AI-mogelijkheden kunnen optimaliseren.

De onderdelen van het AI Kompas

Governance en verantwoordelijkheid

AI-governance is misschien wel te vergelijken met het leren besturen van een schip op een woeste zee. Dit vergt een helder kompas, een goed op elkaar ingespeelde bemanning en duidelijke veiligheidsvoorschriften. Organisaties moeten een solide kader (AI beleid) opstellen met vastgelegde rollen en verantwoordelijkheden, net zoals een scheepsbemanning waarbij iedereen zijn taak kent. Dit omvat het bijhouden van een 'logboek' van AI-toepassingen en hun risico’s, regelmatige veiligheidscontroles en menselijk toezicht om de AI-systemen op koers te houden. Ethische richtlijnen fungeren als het morele kompas, en continu risicomanagement helpt bij het anticiperen op veranderingen, net zoals het monitoren van de weersomstandigheden op zee.

Transparantie en uitlegbaarheid

Transparantie binnen AI is het best te vergelijken met het opendoen van de motorkap van een auto. Bedrijven moeten (leren) uitleg geven over de werking van hun AI-systemen, net zoals een automonteur de motor uitlegt. De Europese AI Act stelt twee hoofdeisen: transparantie en uitlegbaarheid van AI-systemen. Deze eisen beschermen burgerrechten en maken controle mogelijk.

Waarom Transparantie zo belangrijk is
AI-systemen geven vaak een aanzet tot belangrijke beslissingen. Een voorbeeld: AI beoordeelt CV's van sollicitanten bij bedrijven. Deze systemen kunnen mensen uitsluiten op basis van geslacht of afkomst. De EU AI Act eist dat bedrijven laten zien:

• Welke data het AI-systeem gebruikt
• Hoe het systeem beslissingen neemt
• Welke controles er zijn op eerlijkheid

Uitlegbaarheid beschermt burgerrechten Banken bijvoorbeeld gebruiken wellicht AI voor hypotheekbeslissingen. De nieuwe wet eist dat banken elke AI-beslissing kunnen uitleggen. Dit geldt ook voor kleine AI-toepassingen. Websites moeten bijvoorbeeld aangeven wanneer bezoekers met een chatbot praten.

Monitoring en Continue verbetering

Toezicht op AI is als het bijhouden van een spel met constant veranderende regels. Toezichthouders zijn de scheidsrechters die zorgen voor een eerlijk speelveld. In Nederland zijn organisaties zoals de Autoriteit Persoonsgegevens verantwoordelijk voor het monitoren van AI-gebruik. Andere toezichthouders, zoals de AFM en DNB, hebben een extra focus op AI in de financiële sector. Toezichthouders moeten voortdurend hun kennis bijwerken om AI-toepassingen effectief te kunnen evalueren, vergelijkbaar met spelers die nieuwe spelregels leren. Door regelmatig te rapporteren en de juiste vragen te stellen, kan AI een positieve kracht blijven in de maatschappij. Maar toezicht en regulering zijn cruciaal.

Externe samenwerking verbeteren

Externe samenwerking is cruciaal voor de ontwikkeling van duurzame AI, wellicht vergelijkbaar met een symfonie waarin verschillende partijen samen harmonieus muziek maken. Door het delen van kennis en informatie, kunnen bedrijven effectief samenwerken met anderen/externe partners.

Datakwaliteit en Privacy

Data is bij AI van onschatbare waarde en moet met zorg worden beheerd, vergelijkbaar met het bewaken van een kluis met kostbare juwelen. De AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) speelt hierbij een cruciale rol door toezicht te houden op het gebruik van persoonsgegevens. Bedrijven moeten alleen noodzakelijke gegevens verzamelen en technieken zoals anonimisering toepassen om de privacy te waarborgen. Regelmatige privacy-checks, zoals Data Protection Impact Assessments, helpen bij het in stand houden van de datakwaliteit en bescherming van de privacy van individuen.

Transparantie over datagebruik biedt gebruikers inzicht en vertrouwen.

Veiligheid en Robuustheid

AI-systemen zijn krachtige instrumenten die, mits goed gebruikt, grote voordelen bieden, maar ook risico’s met zich meebrengen. Cyberaanvallen vormen een belangrijke dreiging; kwaadwillenden kunnen AI inzetten voor het creëren van geavanceerde malware. Data kan ‘vergiftigd’ worden, wat leidt tot onbetrouwbare resultaten, vergelijkbaar met voedsel dat besmet is. Ook fysieke veiligheid is een zorg, bijvoorbeeld in autonome voertuigen, en AI kan privacy schenden door gevoelige informatie te extraheren. Voor optimale veiligheid moeten AI-systemen robuust en bestand tegen aanvallen zijn, en regelmatig worden gecontroleerd, zoals bijvoorbeeld een piloot een pre-flight checklist doorloopt.

Ethiek en Non-discriminatie

AI-systemen kunnen fungeren als spiegels, die de data reflecteren waarmee ze zijn getraind. Zonder zorgvuldige monitoring kunnen AI-systemen bestaande vooroordelen versterken, vergelijkbaar met een verwrongen spiegel. Voor ethisch verantwoorde AI moeten bedrijven zorgvuldig omgaan met datasetselectie en vooroordelen vermijden, net zoals een kok alleen de beste ingrediënten selecteert. Regelmatige controles op vooringenomenheid zijn belangrijk, zoals een arts routinematige controles uitvoert. Transparantie in besluitvorming zorgt ervoor dat iedereen inzicht heeft in de processen, net zoals een glazen huis waar je doorheen kunt kijken. Door ethiek en non-discriminatie centraal te stellen, creëren bedrijven AI-systemen die zowel intelligent als rechtvaardig zijn.

AI Training en Bewustwording

AI-training en bewustwording zijn essentieel voor verantwoord AI-gebruik binnen een organisatie. Medewerkers moeten een basiskennis van AI ontwikkelen, vergelijkbaar met het leren fietsen. Wij geven diverse cursussen die bewustwording bevorderen in sectoren zoals zorg, onderwijs en energie. Om AI verantwoord in te zetten, moeten organisaties investeren in de opleiding van hun medewerkers. Deze trainingen richten zich op ethiek, risico’s en de praktische toepassingen van AI in het dagelijkse werk. Zo ontstaat er een cultuur waarin AI veilig en verantwoord kan worden omarmd.

Een soldide governance structuur met het AIP AI Kompas

Met ons AI kompas ondersteunen we organisaties in het opzetten van een solide AI-governance structuur, waarbij medewerkers leren over de ethische en juridische implicaties van AI. Dit omvat de verantwoordelijkheid om AI-transparant en uitlegbaar te maken, privacy te waarborgen, en AI-systemen continu te monitoren en verbeteren.

Een cultuur waarin veilige AI gedijt.

Onze trainingen en bewustwordingssessies zijn cruciaal om een cultuur te creëren waarin AI verantwoord wordt omarmd. Door medewerkers bewust te maken van de risico's en hen te leren hoe ze AI ethisch kunnen toepassen, geven we hen de tools om AI optimaal en veilig in te zetten. Het Duurzame AI Kompas stuurt ieder bedrijf in de juiste richting en zorgt ervoor dat AI een waardevolle en betrouwbare kracht blijft in onze moderne samenleving.