AI-geletterdheid in 2026: klaar voor de toekomst

In 2026 is AI-geletterdheid net zo belangrijk als een digitale vaardigheid als een e-mailen sturen. Deze gids helpt organisaties stap voor stap om medewerkers veilig, slim en verantwoord met kunstmatige intelligentie te laten werken.

AI geletterdheid

Wat is AI-geletterdheid?

AI-geletterdheid is het vermogen om kunstmatige intelligentie te begrijpen, gebruiken en beoordelen op een kritische en verantwoorde manier. Het gaat niet alleen om weten wat bijv ChatGPT doet, maar om begrijpen hóé AI beslissingen neemt, wat de risico’s zijn en hoe je de technologie veilig inzet binnen je organisatie.

Vanaf 2026 wordt AI-geletterdheid gezien als een basiscompetentie, vergelijkbaar met digitale vaardigheid of informatiekunde. De EU AI Act verplicht organisaties bovendien om medewerkers bewust te maken van de risico’s en verantwoordelijkheden bij het gebruik van AI.

Stap 1: Inventarisatie van AI-gebruik en competentieniveaus

Begin met een helder overzicht van waar en hoe AI binnen de organisatie wordt gebruikt.

Praktisch voorbeeld:

Breng alle afdelingen in kaart die AI inzetten.
Noteer welke tools gebruikt worden (bijv. ChatGPT, Microsoft Copilot, sector-specifieke AI).
Classificeer het risiconiveau per toepassing: administratieve AI is laag risico, medische of HR-AI hoog risico.
Identificeer welke soorten data verwerkt worden (persoonlijk, financieel, vertrouwelijk).

Tip: Gebruik dit overzicht als basis voor een AI-risicomatrix. Zo zie je direct waar bewustwording en training nodig zijn.

Stap 2: Bepaal de vereiste AI-competenties

Niet iedereen hoeft AI-expert te worden. Maar iedere medewerker moet weten wat AI wel en niet kan, en hoe je het verantwoord gebruikt.
Creëer een competentiematrix met drie niveaus:

Basisniveau

Doelgroep: algemene medewerkers
Vaardigheden: basisprompting, ethisch gebruik, herkennen van AI-risico’s
Praktijk: e-mails schrijven met ChatGPT, tekstcontrole met Copilot

Gevorderd niveau

Doelgroep: specialisten en teamleiders
Vaardigheden: analyseren van AI-uitvoer, toepassen van domeinspecifieke AI-tools
Praktijk: data-analyse, rapportages, procesoptimalisatie

Expert niveau

Doelgroep: AI-projectleiders en compliance officers
Vaardigheden: toezicht, governance, risicobeoordeling
Praktijk: implementatie van AI-beleid, audit en naleving van de EU AI Act

Stap 3: Ontwikkel een opleidingsplan

AI-geletterdheid groeit niet vanzelf. Organisaties die structureel investeren in training, bouwen aan duurzame kennis en veilig gebruik.

Een goed AI-opleidingsplan bevat:

Bewustwordingstrainingen: basiskennis en ethische kaders
Rolgerichte opleidingen: per functie afgestemde trainingen
Interne oefenomgevingen: ruimte om AI-tools te testen zonder risico
Certificering: bewijs dat medewerkers voldoen aan de eisen van de EU AI Act

AI Personeelstraining ontwikkelt hiervoor maatwerktrajecten die aansluiten bij sector, rol en volwassenheidsniveau van de organisatie.

Stap 4: Veranker AI in beleid en cultuur

AI-geletterdheid stopt niet bij een training. De kennis moet onderdeel worden van de bedrijfscultuur. Dat betekent:

AI-richtlijnen vastleggen in beleid
Periodiek evalueren en updaten van het beleid
Aanstelling van een AI-verantwoordelijke binnen de organisatie
Open communicatie over kansen én risico’s van AI

Door beleid en praktijk te verbinden, ontstaat een cultuur waarin AI veilig en verantwoord wordt gebruikt.

Stap 5: Monitor, evalueer en verbeter

AI verandert snel. Wat vandaag verantwoord is, kan morgen verouderd zijn.
Daarom is continue monitoring essentieel:

Meet het kennisniveau van medewerkers jaarlijks
Houd toezicht op nieuwe AI-tools en wetgeving
Verzamel feedback en verbeter trainingen regelmatig

Zo blijft je organisatie flexibel, compliant en toekomstbestendig.

Waarom AI Personeelstraining?

AI Personeelstraining helpt organisaties om AI op een veilige, effectieve en wettelijk conforme manier te gebruiken.

Barry van der Laan MBA, tevens bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor AI & Robotrecht en deelnemer aan de EU General-Purpose AI Code of Practice, geeft leiding aan het team met onder andere ook trainer Xavier die met een achtergrond op de TU Delft zeer helder mooie toepassingen van AI kan laten zien en uitleggen. Zo worden organisaties begeleid bij het ontwikkelen van hun AI-beleid én de scholing van medewerkers.

Van interactieve workshops tot gecertificeerde AI-leertrajecten — elke stap is gericht op het vergroten van AI-geletterdheid, vertrouwen en innovatiekracht.

Conclusie

AI is geen hype, maar een structurele verandering. In 2026 is AI-geletterdheid een randvoorwaarde voor toekomstbestendig werken.
Door te investeren in kennis, bewustwording en beleid kunnen organisaties niet alleen voldoen aan de EU AI Act, maar vooral een voorsprong nemen in de digitale economie.

Meer weten of direct starten met een AI-geletterdheidstraject?
📞 06-28480234

Over de auteur

AI Personeelstraining is opgericht door Barry van der Laan MBA, een gedreven AI-specialist met een master's degree in Financial Services. Hij is o.a. docent aan de Academie voor Vastgoed en combineert zijn diepgaande kennis met een passie voor innovatie om bedrijven te helpen de kracht van AI te benutten.

Van der Laan geeft met zijn team trainingen en ontwikkelt AI-tools en AI-beleid. Hij deelt zijn inzichten via presentaties en artikelen, en helpt organisaties om hun efficiëntie, productiviteit en innovatiekracht te verhogen.

Hij is bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor AI & Robotrecht en actief in EU-werkgroepen voor AI-beleid.